វិមានបូកគោ

នៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1920 ជនជាតិបារាំងបានសាងសង់ស្ថានីយ៍ភ្នំមួយនៅលើភ្នំជាការដកថយពីកំដៅ និងសំណើមនៃតំបន់ទំនាប។ ស្ថានីយ៍ភ្នំរួមមានកាស៊ីណូ សណ្ឋាគារ និងបរិក្ខារផ្សេងៗទៀត ហើយបានក្លាយទៅជាគោលដៅដ៏ពេញនិយមសម្រាប់អាណានិគមនិយមបារាំង និងអ្នកស្រុកដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិ។

ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ ១៩៧០ ស្ថានីយ​ភ្នំ​ត្រូវ​បាន​គេ​បោះ​បង់​ចោល ហើយ​បាន​ធ្លាក់​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ការ​ខូច​ខាត។ អគារ​នានា​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច និង​ខូច​ខាត ហើយ​ព្រៃ​ចាប់​ផ្ដើម​ដណ្ដើម​យក​ដី​វិញ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយរបបខ្មែរក្រហម ស្ថានីយ៍ភ្នំនៅតែត្រូវបានបោះបង់ចោល ដោយមានភូមិតូចៗមួយចំនួន និងភ្ញៀវទេសចរមួយចំនួនតូចដែលមកលេងតំបន់នោះ។

នៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 2000 អ្នកវិនិយោគមួយក្រុមដែលដឹកនាំដោយពាណិជ្ជករខ្មែរ លោក សុខ គង់ បានចាប់ផ្តើមគម្រោងជួសជុលដ៏ធំ ដើម្បីប្រែក្លាយស្ថានីយ៍ភ្នំទៅជាសណ្ឋាគារ និងរមណីយដ្ឋានប្រណីត។ គម្រោងដែលចំណាយអស់ជាង 100 លានដុល្លារ ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្ដារឡើងវិញនូវអគារប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើន រួមទាំងសណ្ឋាគារបូកគោ ផាលេស និងកាស៊ីណូ ព្រមទាំងការសាងសង់អគារថ្មីៗ រួមទាំងទីលានវាយកូនហ្គោល និងស្ប៉ាប្រណីតផងដែរ។

លទ្ធផលនៃគម្រោងជួសជុលគឺ ឡឺបូកគោ ផាឡេស ដែលជាសណ្ឋាគារ និងរមណីយដ្ឋានប្រណិត។ សណ្ឋាគារនេះមានបន្ទប់ និងឈុតចំនួន 36 ព្រមទាំងភោជនីយដ្ឋាន បារ កន្លែងហាត់ប្រាណ និងអាងហែលទឹកផងដែរ។ សណ្ឋាគារក៏ផ្តល់ជូននូវសកម្មភាពជាច្រើនសម្រាប់ភ្ញៀវ រួមទាំងកីឡាវាយកូនហ្គោល ការឡើងភ្នំ និងដំណើរកម្សាន្តជុំវិញតំបន់ជុំវិញ។

ការប្រែក្លាយស្ថានីយ៍ភ្នំទៅជាព្រះបរមរាជវាំង ឡឺបូកគោ ត្រូវបានកោតសរសើរចំពោះការអភិរក្សអគារប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបរិស្ថានធម្មជាតិជុំវិញ។ សណ្ឋាគារនេះបានឈ្នះពានរង្វាន់ជាច្រើនសម្រាប់ការរចនា និងការអនុវត្តប្រកបដោយនិរន្តរភាព ហើយបានក្លាយជាគោលដៅពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរដែលស្វែងរកបទពិសោធន៍ដ៏ប្រណិត និងប្លែកពីគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

ប្រវត្តិភ្នំបូកគោ គឺជារឿងដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍នៃអាណានិគមនិយម សង្រ្គាម និងការផ្លាស់ប្តូរ។ ស្ថានីយ៍ភ្នំដែលធ្លាប់ជាកន្លែងដកថយរបស់ពួកអាណានិគមនិយមបារាំង បានធ្លាក់ក្នុងសភាពទ្រុឌទ្រោមក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ប៉ុន្តែបានចាប់កំណើតឡើងវិញជាសណ្ឋាគារ និងរមណីយដ្ឋានប្រណីត។ ព្រះបរមរាជវាំង ឡឺបូកគោ គឺជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ពីភាពធន់របស់ប្រជាជនកម្ពុជា និងសោភ័ណភាពនៃបរិស្ថានធម្មជាតិ ហើយជាគោលដៅទេសចរណ៍ដែលមិនធ្លាប់មានសម្រាប់អ្នកដែលចាប់អារម្មណ៍លើប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវប្បធម៌កម្ពុជា។